زنیان از قدیم به عنوان ادویه و نگه دارنده ی مواد غذایی مورد استفاده بوده است. همچنین در تهیه پودر کاری، ترشیجات، بیسکویت و مواد خوراکی دیگر به کار می رود.

زنیان میوه نوعی گیاه است که به فارسی «زنیان» و گیاه آن در کتب طب سنتی با نامهای “انیسون بری” و “کمون حبشی” نامیده شده است.

طبع این گیاه، گرم و خشک (صفراوی) است. در طب سنتی زنیان را به عنوان یک هاضم قوی می شناسند و در رفع مشکلات سیستم گوارشی بویژه در افراد سرد مزاج توصیه می گردد.

خواص زنیان

بهبود هضم غذا 

زنیان حاوی مقادیر زیادی تیمول است؛ این ترکیب ترشح اسید معده را تحریک می‌کند و سرعت هضم مواد غذایی را افزایش می‌دهد، از این گیاه برای درمان سوء هاضمه، نفخ، تهوع و کاهش درد کولیک در نوزادان استفاده می‌شود.

کاهش وزن 

زنیان با افزایش سوخت و ساز بدن نقش موثری در کاهش وزن دارد. زنیان، مسهل است، لذا باعث دفع سریع غذا شده و از ایجاد چاقی جلوگیری می‌کند.

تسکین سردرد 

استنشاق بخار دمنوش زنیان احتقان بینی و سردرد را کاهش می‌دهد و به درمان سرما خوردگی و سردرد‌های ناشی از آن کمک شایانی می‌کند.

آرام بخشی

همیشه دمنوش های گیاهی نقش زیادی در آرامش و کاهش استرس و اضطراب دارند دمنوش گیاه زنیان نیز از این قاعده مستثنی نبوده و از بسیاری از دمنوش های دیگر نیز نقش بهتری در تمدد اعصاب دارد.

ضد نفخ

گیاه زنیان در درمان مشکلات مربوط به سیستم گوارش بدن بسیار مؤثر و مفید می باشد و مصرف آن در درمان این مشکلات بویژه نفخ زیاد معده توصیه می گردد.

خاصیت زنیان برای قاعدگی

اگر جزو سرد مزاجان هستید و از مشکلات مربوط به دوره قاعدگی نامنظم رنج می برید گیاه زنیان مصرف نمایید زیرا نقش زیادی در درمان و منظم نمودن دوره قاعدگی بانوان ایفا می کند.

ضد وبا

خاصیت ضد عفونی، ضد میکروبی و ضد ویروسی گیاه زنیان سبب شده تا در نابودی برخی از کرم ها و عفونت های سیستم گوارش مؤثر بوده و برای درمان وبا نیز توصیه گردد.

رفع حالت تهوع 

نوشیدن دمنوش زنیان و همچنین استنشاق بخار آن برای درمان حالت تهوع بسیار موثر است، زنیان خاصیت ضد باکتری دارد بنابراین عفونت‌های میکروبی در معده را از بین می‌برد.

درمان آرتروز

از دیگر خواص زنیان، نقش آن در درمان مشکلات التهابی غضروف ها و استخوان ها می باشد، به همین سبب از قدیم الایام برای درمان و کاهش درد این امراض مورد استفاده قرار می گرفته است.

درمان دندان درد 

زنیان برای درمان درد دندان بسیار مفید است، غرغره کردن دهان با دمنوش زنیان موجب بهبود سلامت دهان و دندان می‌شود، تیمول موجود در زنیان ضد باکتری است، خطر پوسیدگی دندان را کاهش می‌دهد و از بیماری‌های لثه جلوگیری می‌کند.

بهبود دیابت

زنیان تاثیر بسزایی در بهبود دیابت دارد برای این منظور مبتلایان به دیابت باید یک قاشق چای خوری دانه زنیان را در یک لیوان شیر مخلوط و ۳۰ روز آن را میل کنند.

بهداشت دهان و دندان

معطر بودن و خاصیت ضد میکروبی گیاه زنیان سبب شده تا از آن به عنوان یک دهان شویه طبیعی و حتی پاک کردن دندانها نیز استفاده گردد.

رفع یبوست

دانهٔ زنیان برای درمان مشکلات مربوط به هاضمه بسیار مناسب است. بنابراین برای خلاصی از شر یبوست به شما کمک کند.

اختلالات کلیوی

دانهٔ زنیان برای درمان سنگ‌های کلیه بسیار ضروری است. همچنین برای درمان یا کاهش دردهای ناشی از اختلالات کلیوی بسیار مفید است.

التیام درد

دانهٔ زنیان، دانهٔ پیاز و دانهٔ شنبلیله را با اسفرزه مخلوط و آسیاب کنید و هر روز صبح یک قاشق چای‌خوری از آن را مصرف کنید. اثرات مصرف این پودر با معدهٔ خالی بهتر است و نتایج مثبتی دارد.

ناتوانی جنسی

دانهٔ زنیان را با مقداری هستهٔ تمبر هندی و کرهٔ تصفیه‌شده برشته کنید. آنها را به‌خوبی آسیاب کنید و یک قاشق چای‌خوری از این مخلوط را به یک لیوان شیر و عسل اضافه کنید. این یک روش اثبات‌شده برای کاهش ناتوانی جنسی است. برای اثربخشی بیشتر هر شب از این مخلوط استفاده کنید.

سلامت قلب

برای تحریک قلب یک قاشق غذاخوری دانهٔ زنیان را با آب گرم مصرف کنید. این روش برای درمان درد قفسه سینه هم مناسب است. برای اثربخشی سریع‌تر می‌توانید یک قاشق چای‌خوری شکر زرد را با مقداری دانهٔ زنیان مخلوط کنید.

درمان گوش درد

۱ قاشق چای‌خوری سیر و ۲ قاشق چای‌خوری دانهٔ زنیان را در روغن کنجد سیاه حرارت دهید تا به رنگ قرمز در بیاید. اجازه دهید تا سرد شود و آن را از صافی رد کنید و چند قطره از آن را داخل گوش بریزید. این روش برای درمان التهاب گوش هم مناسب است.

توقف سفید شدن مو

• ۲ تا ۳ عدد برگ کاری (زردچوبه هندی)؛
• ۲ عدد کشمش؛
• سرانگشت دانهٔ زنیان؛
• و مقداری شکر برای طعم دادن.

برگ کاری، کشمش و دانهٔ زنیان را در یک فنجان آب بریزید و بپزید. در صورت لزوم برای طعم دادن به آن شکر اضافه کنید. روزی یک لیوان از آن بنوشید. این روش سفید شدن مو را متوقف می‌کند.

موارد منع مصرف

افراد گرم مزاج نباید از زنیان استفاده کنند و در صورت لزوم به مقدار کم و همراه با گیاهان دارویی سرد میل شود.

زنیان باعث انقباض رحم می‌شود، بنابراین زنان باردار باید از مصرف آن خوددداری کنند؛ همچنین بهتر است زنیان در دوران شیردهی نیز استفاده نشود؛ زنیان در بهبود آنزیم‌های کبدی موثر است با این حال، احتمال تشدید برخی از انواع بیماری‌های کبدی با مصرف این گیاه وجود دارد.

این گیاه ممکن است سرعت لخته شدن خون را کاهش و خطر خونریزی را افزایش دهد، بنابراین بهتر است ۲ هفته پیش از جراحی استفاده از آن را متوقف کنید.

افراد دارای مشکلات کبدی و اسیدیتهٔ بالا باید از مصرف دانهٔ زنیان خودداری کنند.

نکته:

• دانهٔ زنیان را از مکان‌های مرطوب و همچنین تماس مستقیم نور آفتاب دور نگه دارید؛
• دانهٔ زنیان را نمی‌توان برای مدت طولانی ذخیره کرد؛