حضور کودکان در فضای مجازی

در سال‌های نه چندان دور، بیشترین تفریح کودکان به بازی‌های سنتی و فیزیکی مهیج و شاد اختصاص داشت و امروزه اغلب آن‌ها در بند و زندانی بازی‌های اینترنتی فضای مجازی گرفتار شده‌اند.

با تغییر سبک زندگی طی سال‌های اخیر کودکان نیز از این قافله تغییرات استثنا نبوده‌اند و زندگی آن‌ها نیز دستخوش تحولات بسیار زیادی شده است.

اگر در سال‌های نه چندان دور، بیشترین تفریح کودکان در دوره کودکی به بازی‌های سنتی و فیزیکی مهیج و شاد اختصاص داشت، امروزه اغلب کودکان در بند و زندانی بازی‌های اینترنتی و رایانه‌ای فضای مجازی شده‌اند و بیشتر آن‌ها از درک لذت بازی‌ها و سرگرمی‌های نشاط آور دنیای واقعی محروم مانده‌اند.

نه دیگر از بازی‌های دسته جمعی با توپ پلاستیکی خبری هست و نه جایی برای بازی‌های کودکانه؛ هر چه که هست در قاب شیشه‌ای تلفن همراه یا رایانه‌ای خلاصه می‌شود که این روزها جای خود را در میان کودکان و نوجوانان باز کرده و از شادابی و سرزندگی خاص دوره کودکی جدا کرده است.

کودکان گوشه‌گیر و منزوی، نتیجه استفاده بی قید و شرط از اینترنت

بسیاری از والدین فارغ از کنجکاوی و که بزرگترین خصیصه کودکان و نوجوانان است، آن‌ها را بدون هیچ قد و بندی در حضور در صفحات مجازی و فضاهای اینترنتی آزاد می‌گذارند و عواقب این بی‌توجه و مضرات حضور طولانی مدت فرزندانشان در نهایت دامن‌گیر خود کودکان و اجتماعی که با آن در ارتباط هستند می‌شود.

کودکانی منزوی، گوشه‌گیر و  پرخاشگر نتیجه ارتباط بی حد و حصر با دنیای مجازی است و در صورت عدم برنامهریزی دقیق و نظارت محبت آمیز والدین اغلب کودکان دنای امروز که دنیای ارتباطات است نیز رفتاری این چنینی را در پیش خواهند گرفت.

بهناز عطاری روانشناس کودک معتقد است: حضور بیش از حد کودکان در فضای اینترنتی و بازی‌های رایانه‌ای به مرور زمان به ایجاد اضطراب و استرس، کاهش تعاملات مستقیم و رودررو و همچنین به کاهش اعتمادبه نفس آن‌ها منجر خواهد شد.

وی در ادامه تصریح کرد: سلامت  روحی و روانی کودکان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و والدین به ویژه‌ آن‌هایی که هر دوی پدر و مادر در بیرون از خانه مشغول به کار هستند، نباید ساعات تنهایی کودک خود را فراهم کردن حضور مستمر وی در فضای مجازی و صفحات اینترنتی پر کنند.

این روانشناس کودک همچنین اضافه کرد: جلوگیری از ارتباط کودکان با دنیای اینترنتی و دیجیتالی و حضور آن‎‌ها در چنین فضاهایی امری اجتناب ناپذیر است و والدین باید بادقت نظر خود، این مسئله را به طور آگاهانه مدیریت کرده و از حضور مستمر کودکان در صفحات اینترنتی خودداری کنند.

عطاری با اشاره به ضرورت نظارت آگاهانه و البته دوستانه والدین، بر نحوه عملکرد کودکان و نوجوانان خود تاکید کرد: با زبان دوستی و محبت آمیز با کودکان سخن گفتن و آگاه ساختن آن‌ها از عواقب کاهش تعاملات دنیای حقیقی و همچنین پرهیز از به کارگیری زبان اجبار بدون بیان دلایل آن، راه‌کارهای مناسبی است که می‌توان در چگونگی بود و نبود کودکان و نوجوانان در صفحات اینترنتی به آن اشاره کرد.

وی تصریح کرد: امروزه بسیاری از مدارس و فضاهای آموزشی به ارائه خدمات آموزشی در قالب خدمات هوشمند اقدام می‌کنند و ارتباط کودکان و  نوجوانان با اینترنت و فضای مجازی امری گریز ناپذیر بوده و ورود اولیه  و جستجوی دانش‌آموزان در این فضاها غیرقابل انکار است.

مدیریت حضور کودکان در دنیای واقعی و آموزش برقراری ارتباط و تعامل موثر با گروه‌ همسالان آن‌ها  و همچنین بیان مضرات حضور مستمر در صفحات اینترنتی، در گام نخست توسط والدین آن‌ها امکان پذیر است و در گام بعدی پدر و مادرهایی که در این خصوص دچار مشکل هستند باید با راهکارهایی که از مشاوران و روانشناسان متخصص و دلسوز دریافت می‌کنند، کودک یا نوجوان خود را آگاه کنند.

منع حضور کودکان در صفحات اینترنتی امکان پذیر نیست

قوه تشخیص اینکه کودک مجاز به دنبال کردن چه صفحاتی است در توان خود او نبوده و این والدین و مربیان آموزشی و همینطور مشاوران کودک و نوجوان و برنامه ریزان این حوزه هستند که باید اقدامات خود را با پیشرفت تکنولوژی و همچنین با سطح فکری و نوع نگرش کودکان هماهنگ و همراه کنند.

استفاده از تکنولوژی موجود در جامعه کنونی اجتناب ناپذیر است و راه پیشرفت سایر افراد نیز در استفاده مناسب از آن هموار می‌شود و بر این اساس هیچ گاه نمی‌توان کودک را از حضور در صفحات اینترنتی و استفاده از اینترنتی منع کرد اما از آموزش نحوه مناسب و به هنگام  استفاده از ابزارهای دیجیتالی نیز نباید غفلت کرد.

بستر ناامن صفحات اینترنتی آسیب‌های فراوانی را متوجه کودکان کنجکاو می‌کند و امنیت مورد نیاز تنها با آگاهی بخشی و آموزش به کودکان و نوجوانان تامین خواهد شد.

منبع: باشگاه خبرنگاران