راهنمای کامل قوانین شطرنج (قسمت دوم)

ادامه قوانین شطرنج:

پات در شطرنج

زمانی که دو بازیکن نیروی لازم برای مات کردن و شکست حریف را نداشته باشند بازی مساوی یا اصطلاحا پات می شود. یکی از این حالات ماندن تنها دو شاه در بازی است که بازی خاتمه یافته و مساوی اعلام می گردد. از حالات دیگر که منجر به مساوی یا پات می گردد حالات نمایش یافته در اشکال زیر است:

در این شکل هم بازی مساوی اعلام می گردد زیرا هیچ بازیکنی قادر به مات کردن حریف با دو اسب تنها نمی باشد.

۱- با یک وزیر قادر به مات کردن هستیم .
۲- با یک رخ قادر به مات کردن حریف هستیم.
۳- با یک فیل و یک اسب قادر به مات کردن حریف هستیم .
نتیجه اینکه با یک رخ و ویا وزیر و هر مهره یدیگی قادر به مات کردن حریف هستیم مثل ( یک فیل و یک رخ ) ( یک رخ و یک اسب ) ( یک وزیر و یک اسب ) ( یک وزیر و یک فیل )

در این شکل حالت پات اتفاق افتاده است حالت پات یکی از حالاتی است که منجر به مساوی شدن بازی می انجامد در حالت پات شاه بازیکنی که نوبت حرکت با اوست قادر به حرکت به هیچ خانه ای نمی باشد و در ضمن در معرض کیش هم قرار نگرفته است و همینطور مهره ی دیگری هم ندارد تا حرکت دهد و یا مهره های دیگرش هم قادر به حرکت نیستن (مثل سربازی که خانه ی جلوییش بسته است) و یا سواری که آچمز است و نمیتواند حرکت کند.

در شکل زیر هم یکی از حالات پات را می بینید که شاه سفید قادر به حرکت نیست. در این شکل شاه سفید به خانه ی f2 نمی تواند برود چون شاه در کنار شاه نمی تواند برود ( به عبارتی گویا با شاه حریف کیش است) همچنین این شاه به خانه های f1 ,e2,d1 و d2 نمی تواند برود چون با وزیر حریف کیش می شود. لازم است با چیندن پوزیسیون های مختلف مفهوم پات با مات برای نوآموز تشریح گردد.

پات شمارشی

یکی از حالاتی است که منجر به مساوی شدن بازی می انجامد در حالت پات فقط شاه بازیکنی که نوبت حرکت با اوست قادر به حرکت است و همینطور مهره ی دیگری هم ندارد تا حرکت دهد و یا مهره های دیگرش هم قادر به حرکت نیستن (مثل سربازی که خانه ی جلویش بسته است) و یا سواری که آچمز است و نمیتواند حرکت کند، در این حالت پس از شمارش تعداد حرکات شاه معمولا ۱۱ حرکت بازی مساوی یا به اصطلاح پات می شود.

آچمز

 به مهره ای که میان شاه و مهره ی حریف قرار گرفته باشد و با حرکت آن کیش بشویم مهره ی آچمز گفته می شود.

وقتی وزیر نمی تواند حرکت کند باید از این ترفند استفاده کنیم و اجازه ی حرکت به مهره ی حریف را از دشمن بگیریم. همچنین باید مراقب باید باشیم تا مهره هایمان توسط این ترفند از دست نروند, در شکل مقابل مهره ی با ارزش سفید (وزیر) توسط یک فیل بازیکن سیاه آچمز شده و هیچ راهی جز تعویض آن وجود ندارد.

قوانین پایان بازی:

هر بازیکن یک شاه و یک فیل در صفحه دارد؛ بنابراین، بازی مساوی است و امکان کیش مات کردن وجود ندارد.
بازی‌های شطرنج معمولاً با پیروزی یکی از بازیکنان به پایان می‌رسد. بازیکن به‌منظور پیروزی باید شاه حریف را کیش کند و همهٔ خانه‌هایی را که شاه می‌تواند به آن حرکت کند، تحت پوشش قرار دهد. بازیکن می‌تواند در هر جای بازی که خواست، بازی را واگذار کند و این رخداد زمانی روی می‌دهد که بازیکن باخت خود را قطعی بداند.

تساوی در شطرنج یکی دیگر از راه‌های پایان بخشیدن به بازی است. پنج حالت وجود دارد که در آن تساوی در شطرنج رخ می‌دهد:

توافق دوطرفه:

انجام این حالت در هر مرحله از بازی امکان‌پذیر است و فقط باید دو طرفِ بازی تساوی را بپذیرند.
پات: زمانی رخ می‌دهد که هیج مهره‌ای نتواند حرکتی در صفحهٔ بازی انجام دهد و شاه در حالتِ کیش نباشد و در ضمن نتواند هیچ حرکتی انجام‌دهد.

تکرار سه‌گانه:

اگر یکی از طرفین بتواند اثبات کند که یک موقعیت واحد برای بار سوم در صفحه پدیدار شده، خواه این تکرار در سه حرکت متوالی یا غیر متوالی پیش آمده باشد بازی مساوی می‌شود.

قانون پنجاه حرکت:

چنانچه پنجاه حرکت متوالی انجام شود بدون این که پیاده‌ای حرکت کرده باشد یا سواری گرفته شده باشد بازی می‌تواند با ادعای یکی از طرفین مساوی اعلام شود.
نداشتن نیروی کافی برای مات کردن شاه: اگر کیش مات کردن شاه امکان‌پذیر نباشد، بازی مساوی می‌شود. این حالت زمانی رخ می‌دهد که مهره‌های کافی برای کیش مات کردن شاه در صفحهٔ بازی وجود نداشته باشد. برای مثال، یک شاه و یک فیل در مقابل یک شاه باشند.

کیش دائم:

اگر یکی از بازیکنان شاه حریف را در معرض کیش دائمی قرار دهد. یعنی شاه راهی برای خروج از کیش در حرکت‌های بعدی نداشته باشد و حرکات ادامه دارد.

منبع: honarfardi.com