خواص برنج قهوه ای
برنج قهوه ای از بهترین انواع برنج است که دارای فواید فراوانی در طب سنتی و پزشکی بوده و جایگزین عالی برای برنج سفید محسوب می شود.
تفاوت بین برنج قهوه ای و سفید تنها در رنگ آنها نیست. دانه کامل برنج دارای چندین لایه می باشد. اگر فقط یک لایه خارجی آن را برداریم، آنچه نامیده می شود، برنج قهوه ای است. در اثر این فرایند، مواد مغذی موجود در برنج، به مقدار خیلی کم از بین می روند.
حال اگر برنج قهوه ای آسیاب شود، مقدار زیادی از لایه های دانه برنج به همراه سبوس و مواد مغذی آن از بین می روند و آن چه باقی می ماند، همان برنج سفید است.
در طی آسیاب کردن برنج قهوه ای و تبدیل آن به برنج سفید،67 درصد ویتامین ب3، 80 درصد ویتامین ب1 ، 90 درصد ویتامین B6 ، نصف منگنز، نصف فسفر، 60 درصد آهن و تمامی فیبرهای محلول و اسیدهای چرب ضروری موجود در آن از بین می روند.
خواص برنج قهوه ای
کنترل کلسترول خون
برنج قهوه ای حاوی روغن های طبیعی است که به حفظ سطح کلسترول خون کمک کرده و عصاره جوانه برنج قهوه ای از افزایش میزان تری گلیسرید داخل کبد در افرادی که سابقه اعتیاد به الکل داشته اند، جلوگیری می کند.
کنترل قند خون
مصرف حداقل پنج وعده برنج سفید در هفته باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ می‌شود. با مصرف برنج قهوه‌ای، این احتمال کاهش می‌یابد. مصرف دو وعده یا بیشتر برنج قهوه‌ای در هفته می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را کاهش دهد.
برنج قهوه‌ای برای افراد مبتلا به دیابت مفید است چرا که شاخص گلیسمی پایین‌تری نسبت به برنج سفیددارد. این خاصیت به دلیل فیبر بالای موجود در آن است.
توصیه می‌شود که مصرف دو وعده در هفته برنج قهوه‌ای را جایگزین برنج معمولی کنید تا خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ کاهش یابد.
جلوگیری از بیماری های قلبی
برنج قهوه ای به دلیل محتوای غنی سلنیوم از بهترین مواد غذایی برای سلامت قلب است و مصرف منظم آن از انسداد شریانی ناشی از ایجاد پلاک ها پیشگیری می کند.
کاهش وزن
منگنز موجود در برنج قهوه ای به سنتز چربی اضافی بدن کمک کرده، عملکرد آنتی اکسیدان گلوتاتیون پراکسیداز را بهبود می بخشد و با افزایش سطح کلسترول خوب با چاقی و اضافه وزن مبارزه می کند.
پیشگیری و مبارزه با سرطان
برنج قهوه ای برای مبارزه با انواع سرطان مانند سرطان سینه، سرطان روده بزرگ و سرطان خون مفید است.
فیبر موجود در برنج قهوه ای با چسبیدن به سموم خطرناک از بروز سرطان پیشگیری می کند و ترکیبات فنولی مانند اسید فورولیک، تریکین و اسید کافئیک در کاهش رشد سلول های سرطانی روده بزرگ و سینه اثربخش هستند.
پیشگیری از آلزایمر
جوانه برنج قهوه ای منبع غنی اسید گاما آمینوبوتیریک است که برای پیشگیری از بروز اختلالات عصبی و مغزی مانند آلزایمر مفید می باشد.
درمان بی خوابی
دانه های برنج قهوه ای خاصیت آرامبخشی داشته و به درمان بی خوابی کمک می کنند و ملاتونین موجود در برنج قهوه ای اعصاب را آرام و کیفیت خواب را بهبود می بخشد.
سلامت استخوان ها
برنج قهوه ای سرشار از منیزیم است که به همراه ویتامین D و کلسیم به حفظ سلامت استخوان ها کمک کرده و از بروز پوکی استخوان و سایر اختلالات استخوانی جلوگیری می کند.
تقویت سیستم عصبی
مواد معدنی موجود در برنج قهوه ای از جمله منگنز و ویتامین B، متابولیسم مغز را سرعت می بخشد و منیزیم به تنظیم عضلات و اعصاب کمک کرده و از آزادسازی ناگهانی کلسیم در سلول های عصبی، فعالیت ناگهانی عصب ها و ایجاد انقباض جلوگیری می کند.
ویتامین E موجود در برنج قهوه ای نیز برای پیشگیری از ابتلا به بیماری های مختلف مرتبط با مغز مفید است.
تقویت سیستم ایمنی
مواد معدنی، ویتامین ها و ترکیبات فنولی موجود در برنج قهوه ای به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و در تسریع بهبود بیماری ها و درمان عفونت موثر است.
مفید برای دستگاه گوارش
لازم است بدانید که میزان فیبر موجود در برنج قهوه‌ای، شش برابر برنج سفید است. فیبر، ماده‌ای است که تاثیر مهمی بر سلامت دستگاه گوارش می‌گذارد. بنابراین با خوردن منظم برنج قهوه‌ای، سلامت دستگاه گوارش خود را تضمین می‌کنید. فیبر در کنترل قند خون، کاهش خطر سرطان و هموروئید و رفع کلسترول نیز نقش دارد.
شیردهی
مصرف بذر و جوانه برنج قهوه ای در دوران شیردهی باعث کاهش خستگی، افسردگی و نوسانات خلق و خو در زنان شیرده و دوران بعد از زایمان می شود.
افسردگی
برنج قهوه ای به دلیل دارا بودن اسیدهای آمینه مانند گلیسیرین و گلوتامین به کاهش استرس و اضطراب و درمان افسردگی کمک می کند.
کودکان و نوزادان
برنج قهوه ای به راحتی هضم می شود و به دلیل فیبر فراوان از بروز یبوست در کودکان و نوزادان جلوگیری می کند.
همچنین حاوی مواد مغذی مانند کلسیم، منگنز، سلنیوم و غیره است که برای رشد کودک ضروری بوده و بهترین جایگزین برای برنج سفید محسوب می شود.
توجه: به نوزادان بالای 6 ماه می توانید پودینگ برنج قهوه ای بدهید.
تقویت پوست و مو
فیبر، مواد معدنی و پروتئین های موجود در برنج قهوه ای برای سلامت پوست مفید بوده و با لایه برداری پوست، هرگونه لکه های تیره و التهابات پوستی را درمان می کند.
پروتئین های موجود در برنج قهوه ای و سبوس برنج، پوست آسیب دیده را ترمیم کرده و به کاهش چین و چروک و خطوط ریز پوستی کمک می کند.
سلنیوم در برنج قهوه ای به حفظ خاصیت ارتجاعی و کاهش التهاب پوست کمک می کند.
همچنین:
استفاده از برنج قهوه ای، پوست سر و ریشه موها را تقویت و ریزش مو را درمان می کند و با افزایش رشد سلول های پوست و بهبود گردش خون به درمان موهای آسیب دیده کمک می کند.
برنج قهوه ای سرشار از مواد مغذی، فیبر و نشاسته است که به نرم و براق شدن موها کمک می کند.
سلنیوم موجود در برنج قهوه ای برای درمان شوره سر مفید است. کافیست موهای خود را دو بار در هفته با آب برنج قهوه ای بشویید.
طرز پخت برنج قهوه ای
ابتدا دو و نیم فنجان آب را داخل ظرف دردار ریخته و روی حرارت قرار دهید تا به جوش بیاید. سپس 1/4 قاشق چایخوری نمک و 1 فنجان برنج قهوه ای را به آب در حال جوش اضافه کرده، درب ظرف را بگذارید و حرارت را کم کنید. بعد از 50 دقیقه برنج را چک کنید، اگر دانه های برنج به اندازه کافی نرم شده اند برنج را آبکش و بعد از 5 دقیقه با چنگال هم بزنید.
توجه کنید که در حین پخت برنج درب ظرف را برندارید. در صورتی که بعد از زمان موردنظر، دانه های برنج به اندازه کافی نرم نشده اند، مجددا مقداری آب داخل ظرف اضافه کنید و درب آن را بگذارید تا کمی بپزد.
ارزش غذایی برنج قهوه ای
مواد مغذی موجود در هر 100 گرم برنج قهوه ای به صورت زیر است:
- انرژی: 111 کالری
- چربی: 0.9 گرم
- سدیم: 5 میلی گرم
- پتاسیم: 43 میلی گرم
- کربوهیدرات: 23 گرم
- فیبر: 1.8 گرم
- قند: 0.4 گرم
- پروتئین: 2.6 گرم
عوارض جانبی مصرف برنج قهوه ای
برنج قهوه ای ممکن است در مواردی، اندکی حساسیت‌زا باشد اما حاوی هیچ‌گونه عناصر مختل‌کننده مثل پورین (عامل تولید اسید اوریک) و اگزالات (اگزالات، اسیدهای ارگانیکی هستند که به طور طبیعی در گیاهان، حیوانات و انسان وجود دارد. اگزالات می‌تواند با چسبیدن به کلیه، سبب تشکیل رسوبات و کریستال‌های سوزنی شکل و ایجاد درد شدید شود) نیست.
در صورت آلرژی به سویا، آجیل و گلوتن در مصرف برنج قهوه ای احتیاط کنید.
مصرف بیش از حد برنج قهوه ای به دلیل غلظت بالای آرسنیک ممکن است باعث آسیب اندام ها و بافت های بدن و در نهایت به مرگ منجر شود.
