شهیده بنتالهدی صدر
بنتالهدی صدر، معروف به بنتالهدی و شهیده صدر (۱۹۳۷ – ۱۹۸۰ م)، از زنان نویسنده و فعال فرهنگی – سیاسی و خواهر شهید سید محمد باقر صدر در سال 1357 ق، در کاظمین متولد شد.
او همانند برادرش از طرفدران امام خمینی(ره) بوده و به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، کوشید تا موجهای انقلاب اسلامی را در عراق گسترش دهد. وی، به دنبال اعتراض به دستگیری برادرش و سخنرانی در حرم حضرت علی (علیه السلام) که به تظاهرات در شهرها و کشورهای مختلفی انجامید، توسط رژیم بعث زندانی و در ۸ آوریل ۱۹۸۰ م. اعدام شد.
نام پدرش آیت الله سید حیدر صدر است. مادرش خواهر آیت الله محمدرضا آل یاسین است. سید اسماعیل صدر و شهید سید محمد باقر صدر برادران اویند.
تحصیلات بنت الهدی صدر
بنتالهدی در دو سالگی پدرش را از دست داد. خواندن و نوشتن را در خانه و نزد مادر، که نخستین آموزگارش بود، آموخت. مادرش همیشه ذکاوت و استعداد تعلیم و تعلم او را میستود و میگفت هرچیزی که به او یاد میدهم فراموش نمیکند.
وی تحصیلات عالی خود را در زمینه ادبیات، اصول فقه و علم حدیث، در نجف اشرف و نزد برادرانش، سید اسماعیل و سید محمد باقر، فرا گرفت و با مطالعه در مباحث فقهی، اخلاقی و تفسیر، به درجه اجتهاد نائل آمد.
سرپرستی مدارس الزهراء
مدارس الزهراء، مجموعه مدرسههای وابسته به صندوق خیریه اسلامی (جمعیة صندوق الخیری الاسلامی) بودند. این مدرسهها به هدف تقویت فرهنگ دینی در کودکان در شهرهای بصره، دیوانیه، حله،نجف، کاظمین و بغداد تأسیس شدند. مرکزیت این مدرسهها با مدرسه بغداد بود.
در ۱۹۶۷ م. بنت الهدی، سرپرست این مجموعه در نجف و کاظمین شد. او در این زمان سرپرست یک مدرسه دینی دیگر در نجف هم بود. از این رو هفتهاش را تقسیم کرده بود.
او بعد از ساعت اداری مدرسه، به معلمها آموزشهای تربیتی میداد و بعدازظهرها را به پاسخگویی به سؤالات دانشجویان میگذراند.
داستان نویسی و شعر
بنتالهدی به قصد اینکه دایره مخاطبان بیشتری برای سخنانش داشته باشد رو به نوشتن آورد؛ زنان بسیاری از کشورهای عربی و اسلامی میتوانستند از طریق خواندن کتابهای او بهاندیشههای اسلامی دست پیدا کنند.
مباحث خانوادگی، کار اسلامی، سختیهای زنان شاغل، مسخرهکردن، خدشهدار کردن جلوه زن، زیبایی، آرایشکردن، حجاب و… از محورهای قصههای او هستند. او به همین هدف شعر هم میگفت.
تالیفات بنت الهدی صدر
- در جستجوی حقیقت
- خانه گمشده
- دیدار در بیمارستان
- دو زن و یک مرد
- شخصیت زن مسلمان
- فضیلت پیروز است
- سختی و فراخوانی
- بر بلندیهای مکه: خاطرات و مقالات
- ای کاش میدانستم
- در جستجوی خوشبختی
- دیدار عروس
- سایههایی در پی خورشید
- ستیز
- سرنوشت دو خواهر
- فرجام نیک
- زن در زندگی پیامبر اکرم
- عشق و هوس
این آثار بیشتر به صورت داستان و رمانهای نیمهبلند بوده و ترسیمکننده وضعیت فرهنگی و اجتماعی فاسد عراق هستند.
فعالیتهای سیاسی
شهیده صدر، پیشگام نهضت اسلامی زنان در عراق بود. او در مسیر حرکت اسلامی برادرش محمد باقر صدر حرکت میکرد.
اتفاقات سیاسی مهمی که در زمان او اتفاق افتاده عبارتند از؛ بازداشت شهید صدر در بیمارستان کوفه در سال ۱۹۷۲ م. دستگیری بسیاری از افراد کادرهای اسلامی عراقی و اعدام پنج نفر از آنان در ۱۹۷۴ م. انتفاضه نجف در سال ۱۹۷۷ م. که در آن تعدادی از جوانان با این استدلال که قانونشکنی کرده و مردم را به شورش تحریک کردهاند، اعدام شدند.
خروش زینبوار
در نخستین مرتبه اى که رژیم صدام سید محمدباقر صدر را دستگیر کرد، بنتالهدی تا خیابان اصلى همراه او آمد و تصمیم گرفت که همراه وى سوار ماشین شود، ولى مأموران مانع از این اقدام میشوند. بنتالهدی به راننده حامل سید محمد باقر صدر گفت: «بالاخره روزى تو بیدار مى شوى و از این کار خود پشیمان مى گردى.» و فریاد برآورد و سخنرانى عجیبى کرد که همه را به تعجب واداشت؛
سپس رو به برادر کرد و گفت: «من برنمىگردم. مى خواهم همانند زینب علیه السلام که برادرش حسین علیهالسلام را همراهى کرد، همراه تو باشم.» تا هنگامی که اتومبیل حامل سید محمدباقر ایستاده بود، ملازم و مراقب برادر بود، اما وقتى اتومبیل حرکت کرد، با تکبیرهاى رعدآسا، قلب دشمنان را به لرزه درآورد، و سخنان خود را با آیات « إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَکَرُوا اللَّهَ کَثِیرًا وَانتَصَرُوا مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا وَسَیَعْلَمُ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَیَّ مُنقَلَبٍ یَنقَلِبُونَ » (شعراء: 227) و « قالَ مُوسى لِقَوْمِهِ اسْتَعینُوا بِاللَّهِ وَ اصْبِرُوا إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ یُورِثُها مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ الْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقینَ » (اعراف: 128) پایان داد.
سپس بنت الهدى به سمت حرم جد بزرگوارشان، علی علیهالسلام حرکت کرد و در راه فریاد میزد: «که اى مردم! به شما ستم کردند! مرجع شما را گرفتند!» در حرم هم با ممانعت خادمان، که دست نشاندگان رژیم بودند؛ مواجه شد، اما آنجا هم سخنرانى کرد و همان جمعیت اندک را به گریه واداشت. سپس به منزل بازگشت. فرداى آن روز، به بازار نزدیک حرم رفت و با فریادهاى تکبیر و سخنان پرشور، مردم را به قیام فراخواند. پس از خروش زینب وار بنت الهدی، تظاهراتی از حرم امام علی علیه السلام با حضور مردان و زنان عراقی به راه افتاد و در پی تظاهرات، رژیم مجبور شد سید محمدباقر را آزاد کند.
موسم حج
در موسم حج، حالت شوق عجیب و فرح انگیزی وجود بنتالهدی را در برمیگرفت. بنتالهدی همانند مرشد دینی در یکی از کاروانها، که از بغداد و کاظمین حرکت میکرد، رهسپار حج میشد.
علاوه بر بانوان عراقی که به سرپرستی بنتالهدی به حج مشرف میشدند، بانوان طراز اول دیگر ممالک اسلامی نیز در کاروان وی حضور داشتند.
بنتالهدی مسائل حج و احکام آن را به زنان آموزش میداد و به دلیل احاطهی کاملی که بر فتواهای مراجع گوناگون داشت، نیاز علمی هر مقلدی را طبق فتوای مجتهد خودش برآورده میکرد. اگر به مسالهای برمیخورد که حکم آن در رسالهها وجود نداشت، با برادرش سید محمد باقر صدر تماس تلفنی میگرفت تا حکم شرعی را از او دریافت کند.تجسم چهره متکامل اسلام
یکی از شاگردان بنتالهدی نظرات برخی از خواهرانی که شاگرد وی بودند را در مورد بنتالهدی جویا شده بود و از هر یک پرسید: چه چیزی در بنتالهدی هست که تو را بیش از دیگران جذب میکند؟ جوابها مختلف بود یکی میگفت: کنارهگیری از دنیا و لذتهای آن…
یکی دیگر میگفت: سادگی و تواضع و سخاوت ایشان…
و دیگری گفت: او با تمام سادگیش بانویی آراسته است…
کسی هم جواب داد: هوش و خوش سخن بودن ایشان…
در پایان نظر سنجی هم رو به کسی کرد که با بنتالهدی رابطه دوستی عمیقی داشت، ایشان پاسخ داد: “عمل در راه خدا از ابتدای جوانی و وقف زندگی برای خداوند متعال.”
یکى دیگر از خواهران میگفت: “محبت و عاطفه و روش جذاب ایشان و بهطور کلى، چهره متکامل اسلام را در بنتالهدى مى دیدم. نهایت ایثار در او متجلى بود. آگاهى بخشیدن به دیگران را وظیفه شرعى و واجب خویش مى دانست. جلوه رفتارى او با دیگران به گونه اى بود که گویى سالیان دراز با آنها زیسته است. شخصیت وى در دل ها نفوذ عمیقى داشت.
یکی دیگر از شاگردان ایشان میگفت: “کسی که با شهیده بنت الهدی رفت و آمد کند این سؤال به ذهنش خطور میکند که اگر اخلاق این بانو در این عصر این گونه است پس اخلاق بانوان پیشینی چون خدیجه کبری و فاطمه زهرا و زینب علیهم السلام چگونه بوده است.
شهادت
در بيستم جمادي الاول سال 1400 هـ. ق، خواهر و برادر توسط رژيم خونخوار عراق دستگير شدند و شديدترين شكنجه ها بر آنان روا داشته شد. بنت الهدی صدر پس از تحمل رنج فراوان در روز 23 جمادی الاول، يعنی سه روز پس از دستگيری به شهادت رسيد.
منابع:
- farsnews.com
- wiki.ahlolbait.ir
- navideshahed.com
شهیده بنت الهدی صدر، فرزند سید حیدر صدر و خواهر شهید آیت الله سید محمد باقر صدر،از شاگردان بانومجتهده دکتر معصومه لطفی سرگزی در مشهد مقدس بودند شادی روحش صلوات