کمک های اولیه در خونریزی خارجی
روش های مهار خونريزی خارجی
براي اين كار مي توانيد از چند روش زير استفاده كنيد:
- بالا نگه داشتن عضو آسيب ديده
- فشار مستقيم بر روي محل خونريزي
- فشار بر روي نقاط فشار (منظور از نقاط فشار، نقاطي هستند كه شريان يا همان سرخرگ اصلي، از آن عبور كرده است.)
- اگر خونريزي، جزئي باشد، خونريزي ممكن است با ريختن آب سرد بر روي آن بند بيايد.
- استفاده از تورنيكت يا شريان بند در خونريزي هاي شديد تورنيكت باند عريزي است كه استفاده از آن به طور صحيح سرخرگ رابسته و مانع خونريزي ميشود. از اين وسيله تنها در موارد بسيار ضروري (نظير قطع سرخرگ بزرگ، قطع عضو و يا عدم مهار خونريزي با روشهاي ديگر) استفاده مي شود.
كمكهای اوليه در خونريزی خارجی
جهت كنترل خونريزی خارجی بايد چهار مورد اساسي زير به ترتيب و به سرعت انجام پذيرد :
- فشار مستقيم
- بالا نگه داشتن عضو
- فشار بر نقاط فشار
- استفاده از تورنيكت يا كيسه هوايي
1- فشار مستقيم :
موثرترين روش در كنترل خونريزی خارجی از طريق فشار مستقيم مي باشد كه به يكي از دو روش زير انجام مي گيرد :
- گاز استريل (يا تكه پارچه تميز) را روي محل خونريزي گذاشته وبا دست روي آن فشار وارد شود تا خونريزي قطع گردد.
- قطعه اي گاز استريل را روي محل خونريزي گذاشته وبه وسيله بانداژ محكم آنرا ببنديد تا خونريزي كنترل گردد.
2- بالا نگه داشتن عضو دچار خونريزي :
اين روش در كنترل خونريزي قسمت هايي از بدن كه امكان قراردادن آنها در سطحي بالا تر از سطح بدن وجود دارد مورد استفاده قرارميگيرد كه به علت نيروي جاذبه ،فشار خونريزي كمتر ميشود .
توجه :
در صورت وجود شكستگي درعضو مربوطه استفاده ازاين روش محدوديت دارد .
3- فشار بر نقاط فشار :
اگر توسط فشار مستقيم و بلند كردن عضو ،خونريزي قابل كنترل نبود از فشار دادن بر نقاط فشار استفاده ميشود .
نقاط فشار نقاطي است كه شريان هاي اصلي بدن از نزديك سطح بدن و روي استخوانها عبور مي كند و تعدادي از آنها عبارتند از :
1) در خونريزي هاي دست 2) در خونريزي هاي پا
توجه :
چنانچه در اين محل ها شكستگي استخواني باشد در استفاده از اين روش محدوديت وجود دارد .
4- استفاده از تورنيكت يا كيسه هوائي :
اين روش فقط زماني انجام ميشود كه كوشش هاي قبلي جهت كنترل خونريزي موثر واقع نشود ويا در مواقعي كه اندامي قطع گرديده و نگراني درمورد ازبين رفتن بافتهاي پائين تر از محل بستن تورنيكت نباشد .
روش بستن تورنيكت :
1- ابتدا گاز يا دستمالي بر روي بازو قرار دهيد كه علاوه بر نقش حفاظتي باعث افزايش فشار در آن نقطه گردد .
2- به وسيله باند نواري دستمال فوق را ثابت كنيد. وسپس اهرمي مثل يك تكه چوب يا لوله يا حتي خودكار را روي آن قرار دهيد وباند را بعد از قراردادن آن گره ديگري بزنيد.
3– اهرم را به حول مركز گره تا اندازهاي بچرخانيد كه خونريزي قطع شود در اين حال اهرم را بوسيله گره ثابت كنيد .
زمان بستن، تورنيكت را در محلي كه قابل رويت باشد بنويسيد . به هیچ وجه تورنیکت را به منظور خونرسانی به اعضا باز نکنید. چرا که این کار کمکی نمی کند و تنها احتمال خطر را برای فرد بیشتر می کند.
نكته :
- اندامي كه با تورنيكت بسته شده حتماً بايد در معرض ديد باشد .
- حتي در زخمهاي ران و بازو تورنيكت حداقل بايد 2 اينچ يا5 سانتي متر بالاتر از آن بسته شود.
عده اي از پزشكان استفاده از كيسه هوائي دستگاه فشار خون با فشار حدود 150 ميلي متر جيوه را پيشنهاد مي كنندكه عملاً اگر امكان پذير باشد راه ايمني تري ميباشد. در دهه هاي اخير استفاده از وسيله اي به نام آتل بادي پيشنهاد شده كه كيسه هاي پلاستيكي با حفره ميان خالي هستند ومانند جوراب پوشيده و سپس باد مي كنند. اين وسيله علاوه بر اينكه مي تواند به عنوان يك آتل مصرف شود درموارد خونريزيها نيز به عنوان كمك دهنده در جلوگيري از خونريزي يا در موارد شوك حاصل از خونريزي به عنوان كمك در كاهش جريان خون اندامها مورد استفاده قرار مي گيرد.
دربستن تورنيكت بايد بسيار دقت كرد . چه بسا افرادي كه به دليل سهل انگاري امدادگران عضو خود را از دست داده اند . به همين دليل استفاده از تورنيكت و آتل بادي در بسياري از نقاط جهان معلق مانده است و تنها در موارد خاص مورد استفاده قرار مي گيرد .در بستن تورنيكت در قسمتي از اندام مثلاً دست بايد توجه كرد براي جلوگيري از آسيب و قطع عضو سالم به اندازه اي تورنيكت را محكم كنيم كه نبض احساس شود تا از تخريب عضو جلوگيري شود و حدالمقدور سعي شود از تورنيكت استفاده نشود .
كنترل بوسيله سرما :
در موارد شكستگي، سوختگي وخونريزيهاي خفيف مي توان با استفاده از كيسه هاي حاوي يخ در محل ضايعه، علاوه بر كاهش درد و تورم باعث كاهش خونريزي نيز شد. توجه داشته باشيد كه استفاده از سرما به تنهائي نميتواند در كنترل خونريزي موثر باشد وبايد همراه با ديگر اقدامات انجام گيرد.
توجه :
براي جلوگيري ازسرمازدگي مورد نظر، كمپرس سرما را نبايد بيش از 20 دقيقه ادامه داد.
با توجه به مطالب فوق در مصدوم دچار خونريزی خارجی اقدامات زير را بترتيب به عمل آوريد :
- محل خونريزي را مشخص كنيد.
- نوع خونريزي را مشخص نمائيد.
- خونريزي را كنترل كنيد. ( بايد از حداقل امكانات حداكثر استفاده بعمل آيد ).
- اگر جهت كنترل تورنيكت بسته ايد زمان آن را درجائي كه كاملاً در معرض ديد باشد مثلاً سينه يا پيشاني بيمار بنويسيد .
- بيمار را جهت پيگيري صدمات وارد شده كنترل كنيد.
فراموش نكنيد كه تمامي اين عمليات را در موقعي مي توان انجام داد كه ابتدا وضع تنفس و قلب بيمار كنترل شده باشد.
منبع:emdadgar.com
