پرنیان هفت رنگ در پوشش زن ایرانی

لباسهای محلی در ایران بدون تردید جهان بینی و انسان شناسی هر فرهنگ و مکتب، نقش اساسی و مهمّی در انتخاب نوع و کیفیت پوشش دارد و انسانها به وسیله نوع پوشش بخشی از هویت خود را عرضه می نمایند.

پوشاک، بارزترین سمبل فرهنگی، مهمترین و مشخص ترین مظهر قومی و سریع الانتقال ترین نشانه فرهنگی است که به سرعت تحت تأثیر پدیده های فرهنگ پذیری در میان جوامع گوناگون انسانی قرار می گیرد. حتی عده ای را عقیده بر آن است که استیلای فرهنگی و سلطه پذیری در وهله اول از طریق انتقال پوشاک صورت می گیرد و حتی می توان با تغییر پوشاک یک جامعه، نوع معیشت و شیوه تولید آنها را نیز دچار دگرگونی نمود و تغییرات و تحولاتی در ساختار زندگی اجتماعی آن جامعه به وجود آورد. مثل تغییر پوشاک تحمیلی توسط رضاخان در ایران و کمال آتاتورک در ترکیه. پوشاک، بارزترین سمبل فرهنگی، مهمترین و مشخص ترین مظهر قومی و سریع الانتقال ترین نشانه فرهنگی است که به سرعت تحت تأثیر پدیده های فرهنگ پذیری در میان جوامع گوناگون انسانی قرار می گیرد.

بعد از ورود اسلام به ایران چنان که از شواهد برمی آید بهره گیری از لباس مشروط به شرایط خاصی بوده چرا که اسلا م دینی است بنا شده بر فطرت و سرشت انسانی و هیچ گاه موجب انفکاک این دو نگشته، بلکه علا قه به زیبایی و هنردوستی او را در تمام احکام خود ملا حظه کرده است و زمینه های هنر و زیبایی را برای او آفریده است.

بنابراین با ورود اسلا م نه تنها لباس زیبایی خود را از دست نداده بلکه زیباتر و اصولی تر گشته است.

تاریخچه پوشش در ایران نیز پیوندی عمیق با حجاب، به معنای پوشش کامل و زیبایی شناسی و زیبایی دوستی دارد.

سرزمین ایران سرآمد زیبایی ها و ظرافتهاست، مردم ما حاصل فرهنگی عمیق و ریشه دار، با آمیزه ای از دین و تاریخ هستند. هر اندازه فرهنگ و هنر یک سرزمین با بنیانهای اعتقادی و فکری و دیرپای ملی مرتبط باشد، برعمق عظمت حس زیبایی شناختی مردم آن سرزمین تاثیر می گذارد.

گروههای متفاوت انسانی که در مناطق مختلف کشور ما زندگی می کنند هر کدام دارای ویژگیهای قومی برجسته ای بوده و تن پوش ویژه ای داشته که معرف قومیت، زبان و سایر مشخصات فرهنگی آنان می باشد. شناخته شده ترین این اقوام عبارتند از آذربایجانی، بلوچی، بختیاری، ترکمنها ، خراسانیها، قشقایی ها، کردها، گیلانی ها ،لرها و …هستند.

پوشاک زنان آذربایجانی

پوشاک زنان این دیار شامل سربند، روسری، پیراهنهایی شبیه زنان بختیاری و زیرپوش آنها مانند پیراهن بانوان کرد است، جلیقه ساده و سکه دوزی شده، شلوار ساده و بلندو کفش از دیگر ویژگی های لباس زنان آذربایجانی می باشد.

پوشاک زنان بلوچ

مردم سخت‌کوش این سامان دارای قبایل بسیار هستند. هنر سوزن‌دوزی زنان این خطه بی‌نظیر است. پوشاک عمده زنان بلوچ از سربند که از پارچه یا مخمل تهیه می‌شود و کلاهکی شبیه نیم‌تاج روی آن قرار می‌گیرد، پیراهن که غالبا در قسمت سینه و سر دست سوزن‌دوزی بسیار زیبایی می‌شوند، شلواری با دم پای تنگ و سوزن دوزی شده، قبایی به شکل راسته و ساده با آستینهای بلند و یقه گرد و در روی همه پوشاک خود چادر تشکیل می‌شود.

پوشاک زنان بختیاری

چادر بانوان بختیاری مشخص‌کننده پوشاک زنان بختیاری است که از جنس پارچه توری و گاه مزین به تارها و نقشها و حاشیه‌های زرین است. حاشیه و کناره‌های چادر زنان بختیاری اغلب به وسیله زر و زیور و سکه‌های مختلف تزیین می‌شود. پوشش زن بختیاری آمیخته‌ای از پوشاک همسایگان خود بویژه اصفهانیها است. نوع ترکیب رنگها و شکل هندسی مردمان سرزمین چهارمحال و بختیاری برگفته والهام گرفته از طبیعت است و این نوع لباس آینه‌ای‌بر باور اعتقادی، صنعت و هنر آنهاست و علاوه بر خوداتکایی اقتصادی و تولید آفرینش هنر و صنایع دستی است.

ادامه دارد……

برگرفته از کتاب: ثبت ملی چادر و حجاب اقوام ایرانی در فهرست میراث صفوی