معرفی چرم و راه های تشخیص چرم اصل

چرم:

جنسی است که در دباغی پوست خام جانوران، به‌ویژه گاو به‌دست می‌آید. فرایند دباغی، پوست فسادپذیر را به یک ماده طبیعی پایدار، دایمی و انعطاف‌پذیر برای کاربردهای گوناگون تبدیل می‌کند. چرم در تلفیق با چوب، پایه فناوری باستانیان را شکل می‌داده است. صنعت چرم و صنعت خز با هم متفاوت‌اند. این تفاوت از اهمیت مواد خام مورد استفاده در هر کدام پیداست. مواد خام مورد استفاده در صنعت چرم، محصولات فرعی صنعت گوشت هستند؛ در حالی‌که گوشت ارزش بیش‌تری از پوست دارد. مواد خامی که در صنعت خز به‌کار گرفته می‌شوند، ارزش بیش‌تری از گوشت دارند و به همین خاطر گوشت به عنوان یک محصول جانبی تلقی می‌شود. تاکسیدرمی اجازه استفاده از پوست حیوانات را به انسان می‌دهد، البته مهم‌تر از پوست‌شان، سر و بخشی از پشت آن‌هاست. پوست‌ها و پوست‌های خام در ساخت چسب و ژلاتین هم کاربرد دارند.

چند راه وجود دارد که در نتیجه آن‌ها، پوست جانور به یک ماده انعطاف‌پذیر و محکم به نام چرم تبدیل می‌شود.

حیوانی از پوست حیوانات به دست میاید. این حیوان میتواند: گوسفند، گاو، بز، شترمرغ، مار و … باشد.
 چرم گوسفند: چرمی زیبا، با قیمت مناسب میباشد و دوام خوبی دارد.

– چرم گاو: چرمی با دوام و مقاوم است که با وجود تولید الیاف پیشرفته، همچنان در بسیاری موارد همچون دستکش ایمنی در کاربردهای شیمیایی و پوشش حرفه ای موتور سواری از بهترین انتخاب ها است .

– انسانی: شرکتی در انگلیس، مطایق قرارداد با افراد داوطلب، پس از مرگشان با پوست آنها کمربند، کیف و کفش از چرم انسان (پس از انجلم عملیات لازم بر روی پوست) تولید میکند و با قیمت بالا به صورت محدود به فروش میرساند.

– گیاهی با استفاده ازتانن (از ریشه tanning به معنای دباغی) و سایر عناصری که در پوست تنه و میوه برخی درختان ( مانند مازو) یافت می‌شوند، تهیه می‌شود. این نوع چرم، انعطاف‌پذیر بوده و رنگ آن قهوه‌ای‌ست که میزان رنگش به ترکیب شیمیایی و رنگ پوست بازمی‌گردد.

چرم گیاهی در آب پایدار نیست؛ بی‌رنگ می‌شود و اگر پس از خیس شدن، خشکش کنید، چروک گشته و از انعطاف‌پذیری و نرمی‌اش کاسته خواهد شد. در آب گرم، شدت چروک شدنش بیش‌تر است و تقریباً شبیه ژلاتین می‌شود. علاوه بر اینکه سفت شده و احتمالاً شکننده هم می‌گردد. چرم جوشانده نمونه‌ای است از چرمی که با قرار گرفتن در آب داغ، شناور شده و سفت می‌شود. این اتفاق در موم جوشانده و مواد شبیه هم رخ می‌دهد. در تاریخ گهگاه پس از عمل سفت کردنش، از آن درزره ها و هم‌چنین در اتصال کتاب‌ها هم استفاده می‌شده است. این نوع چرم، تنها نوع چرم است که در حکاکی و قالب‌گیری چرم می‌تواند مناسب باشد.

چرم، کاربردهای مختلفی دارد. اما استفاده از چرم در ساخت کاپشن، کیف و کفش بیشتر است. کاربردهای چرم:

پوشاک مانند شلوار، کراوات، دستکش، کت، کاپشن و کفش

وسایل جانبی مانند کیف، جاکلیدی

چرم اصل را چگونه تشخیص دهیم:

تشخیص چرم طبیعی از چرم ساخت دست انسان در برخی موارد بسیار دشوار است. چرم طبیعی بسیار گرا‌نتر از چرم مصنوعی است. برخی از کالاهای چرمی اگر با چرم اصل تولید شده باشند، معمولا دارای شناسنامه بوده که اطلاعات مربوط به کالا در آنها درج شده است. در مورد برخی از محصولات چرمی اگر امکانش وجود داشته باشد، به قسمتهای برش خورده آنها نگاه کنید.

اگر در آن بخشها نشانه‌ای از حالت پلاستیکی و نرم مشاهده کردید چرم طبیعی نیست. چرم را لمس کنید. چرم طبیعی بسیار نرم و منعطف است. چرم را بو کنید. چرم طبیعی بوی مشخص و خاص دارد که هرگز نمی‌توان از آن کپی‌برداری کرد. به بافت چرم نگاه کنید اگر گره‌ها، خلل و فرجهای آن طبق الگویی قابل شناسایی باشد، چرم مصنوعی است. چرم طبیعی و مصنوعی را از پشت آنها نیز می‌توان از هم تشخیص داد. چرم مصنوعی دارای پوششی در قسمت پشت است که هنگام برش آسیب می‌بیند و کاملا مشخص است.

دباغی:

چرم‌سازی یا دباغی فن آماده‌سازی و پرداخت پوست حیوانات برای تبدیل آن به چرم است.پوست از نظر شیمیایی پلیمری است از اسیدهای آمینه که آنها را اصطلاحا پروتئین می‌نامند. اسیدهای آمینه از طریق پیوندهای پپتیدی براحتی می‌توانند تحت تأثیر میکرو ارگانیسم و عوامل بیرونی دیگر قرار گیرند. در این صورت زنجیر پروتئین گسسته شده و پوست کیفیت طبیعی خود را از دست خواهد داد. از اینرو برای جلوگیری از هجوم و نفوذ میکرو ارگانیسمها و عوامل موثر بیرونی در پوست باید تغییراتی که تغییر اساسی در ماهیت پوست وارد نکند بر روی آن بوجود آورد این عملیات را دباغی پوست گویند.

دباغی با مواد گیاهی از قسمت‌های مختلف گیاه یعنی پوست، تنه، برگ، شاخه، میوه و ریشه گیاهان می‌توان مواد دباغی تهیه کرد. از آن جمله می‌توان پوست درخت صنوبر، کاج، بلوط، فندوق، کائوچو، سماق و … را نام برد.
برای تهیه عصاره یا جوهر دباغی، مواد مذکور را با روشهای ویژه در آب می‌خیسانند. در این عمل مواد جامد و مواد محلول برای دباغی بدست می‌آید. به مواد جامد مقداری بی‌سولفیت سدیم اضافه می‌کنند تا این مواد را حل کند.

دباغی با مواد شیمیایی دباغی با کروم: بر عکس مواد دباغی گیاهی که منشا گیاهی دارند، دباغی با نمکهای کروم منشا معدنی داشته و برای پوست‌ها سبک کارایی دارد. برای تهیه مواد دباغی با کروم از سنگ معدن کرومیت (متشکل از %۶۸ اکسید کروم (III) و %۳۲ اکسید آهن (II)) استفاده می‌شود. دوام پوست دباغی شده با نمک کروم حدود سه برابر دوام پوست دباغی شده با مواد گیاهی است.

دباغی با زاج سفید: این نوع دباغی از روشهای بسیار قدیمی است. برتری دباغی خز با زاج سفید در این است که به علت بیرنگ بودن آن، اثری بر روی موی خز باقی نمی‌ماند. در صورتی که در دباغی به‌وسیله مواد گیاهی و کروم، موهای پوست بیرنگ می‌شود. دباغی با نمکهای آهن: در این روش از نمکهای مختلف آهن استفاده می‌شود که از آن جمله می‌توان سولفات آهن «III)، کلرید و سولفات آهن «III) فتالاتهای آهن «III) و … را نام برد.

دباغی با سولفات زیرکُنیم: پوستهای اسیدی شده را با محلول سولفات زیرکنیم نیم دباغی می‌کنند. برای دباغی با این روش، زمانی نمک دباغی به پوست نیم دباغی شده اضافه می‌شود که پوست همراه با ده درصد وزن خود با اکسید زیرکنیم همراه باشد. پس از عملیات دباغی، پوست را با بی‌کربنات سدیم، قلیایی می‌کنند.

دباغی با مواد روغنی: روغن ماهی و برخی از روغنهای گیاهی مانند روغن دانه آفتابگردان خاصیت دباغی داشته و برای دباغی پوست شوکا و بز کوهی که معمولاً در تهیه لباس و دستکش کاربرد دارند مصرف می‌شوند.

دباغی با مواد سنتزی (سینتان) این مواد دباغی که امروزه جایگزین مواد دباغی طبیعی شده‌اند، خود به چهار دسته تقسیم می‌شوند:

سینتان آلیفاتیک: که از سولفو کلرید پارافینها و دی‌ایز و سیاناتها تهیه می‌شود.

سینتان متروسیکلیکی: که از ملامین ساخته می‌شود.

سینتان آروماتیک: که از سینتان با گروه فنلی و بردن گروه فنلی تهیه می‌شود. سینتان کایتونیک: که از ترکیبات فنلی چند عاملی با آلدهیدها و آمینها تهیه می‌شود.

دباغی با فرمالدئید: در این روش محلول دباغی که شامل آب، فرمالدئید و قلیا است ولی می‌توان به جای سود، از بی‌کربنات سدیم، کربنات کلسیم یا کربنات منیزیم نیز استفاده کرد.

دباغی نیم کرومی: این نوع دباغی با نمکهای کروم و مواد گیاهی انجام می‌گیرد که ممکن است در آن از سه روش استفاده شود.
دباغی اولیه با محلول کروم و دباغی مجدد با محلول دباغی گیاهی دباغی اولیه با مواد گیاهی و دباغی مجدد در محلول کروم دباغی به‌وسیله مواد گیاهی و محلول کروم بطور هم‌زمان.

این روش دباغی برای چرم رویه بویژه برای تهیه چرمهای بسیار خوب، ضد آب، چرمهای ضخیم، دباغی چرم زیره و لباس مورد استفاده قرار می‌گیرد. عیب این روش آن است که چرم به سهولت چروک برمی‌دارد.

دباغی نیم زاجی:به سه روش انجام می‌گیرد:

دباغی اولیه در محلول زاج سفید و دباغی مجدد در محلول عصاره گیاهی دباغی اولیه در محلول عصاره گیاهی و دباغی مجدد در محلول زاج سفید دباغی با محلول عصاره گیاهی و زاج سفید بطور هم زمان

پوست دباغی شده که در پایان بصورت چرم بدست می‌آید، دارای مقدار زیادی آب است بنابراین قبل از هر عمل دیگر بر روی چرم حاصل، باید آب از آن گرفته شود این عمل به‌وسیله ماشین آبگیری یا پرس کردن و … انجام می‌گیرد.

منبع : ویکی پدیا