دلیل اختلاف فتاوای عالمان اسلامی چیست؟

اختلاف فتاوای عالمان اسلامی

در زمان غیبت، فقها به علت عدم دسترسی مستقیم به امام (ع)، بایستی از منابع و مدارکی که از ائمه معصومین (ع) رسیده و از قرآن، این احکام را استنباط نمایند. در برخی از احکام، میان علما، اختلاف نظر وجود دارد. حال ممکن است این سؤال برای برخی به وجود آید که اگر اسلام، یکی است، دلیل اختلاف فتاوای عالمان اسلامی چیست؟

در پاسخ باید گفت که اولا اختلافات فقهی که بین فقها و مراجع دینی وجود دارد، تنها در مسائل فرعی است نه اصولی؛ مثل اختلاف  در تعداد ذکر تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نماز.

ثانیا این اختلاف آراء و فتاوا بین فقیهان، امری طبیعی است؛ چون عدم دسترسی به معصوم و گستردگی منابع روایی و اختلاط احادیث صحیح و غلط و لزوم اجتهاد و استنباط شخصی از منابع اصیل دینی و … عواملی هستند که به طور طبیعی، سبب اختلاف برداشت ها در پاره ای از مسائل فقهی می شوند؛ چنان که دانشمندان علوم دیگر مانند جامعه شناسی و روانشناسی نیز نه تنها در مسائل فرعی که در برخی اصول کلی نیز با یکدیگر اختلاف نظر دارند و این، لازمه تعقل و اندیشیدن آزاد است.

منبع: پاسخ به پرسش ها و شبهات، جلد اول، پژوهشکده تحقیقات اسلامی