اوضاع خراب مانکن ها

یکی از رایج ترین پدیده های مدرنیته گسترش مدگرایی و استفاده از مانکن ها برای نمایش اندامی ایده آل می ­باشد. مد یکی از صورت ها و جلوه های مدرنیته است که به شیوه های گوناگون خودنمایی می ­کند. نحوه لباس پوشیدن، غذا خوردن، صحبت کردن و همه جنبه های زندگی امروزه تحت تاثیر مدرنیته و به تبع آن مدهای رایج هستند.

سرمایه داران و انحصارگران بازارهای بزرگ تجاری جهان برای تصاحب بازارهای مصرف تلاش کردند تا مدها و به عبارتی پوشاک تولیدی خود را برتن مانکن هایی که اندامی ایده آل دارند بپوشانند. این پیکره‌های پلاستیکی، گچی، چوبی و یا فلزی از دهه ها پیش لباس‌های رایج در هر دوره را بر بدن بی جان خود در ویترین مغازه‌ها به نمایش می‌گذارند و با چشمانی بی روح به عابران و بازدید کنندگان خیره می شدند. و به این ترتیب در سراسر دنیا به بخش ضروری عرضه و فروش لباس بدل شده بودند.

این مجسمه ها فقط وسیله عرضه و نمایش لباس نیستند. مانکن ها خیلی بیشتر از آنچه که معمولا تصور می کنیم، بیانگر نگاه جامعه و صنعت پوشاک و مد به ظاهر و پیکر زنان هستند. خریداران نیز که این اندام های ایده ال را مشاهده کرده اند در تلاش هستند تا خود را به این اندام نزدیک تر کنند.

متاسفانه امروزه این مانکن ها الگوی ایده آل فیزیکی برای زنان و دختران در آمده اند. این طیف از مدل ها عموما افرادی با قد بلند، چشمانی درشت، کمر باریک، پوستی روشن و سینه های استاندارد هستند.

علاوه براینکه در ویترین مغازه ها شاهد مانکن های زن و مرد هستیم. در سراسر جهان در شوها و نمایشگاه های گوناگونی که برپا می ­شود از زنان، مردان، دختران و پسرانی با اندام های رویایی این لباس ها را برتن می کنند.
البته استفاده از مانکن ها و مدل ها فقط به عرصه پوشاک محدود نماند و در عرصه لوازم آرایشی و سایر محصولات نیز گسترش یافت. بویژه پیشرفت ابزارهای رایانه ای مانند روتوش چهره ها نیز در این امر بسیار تاثیرگذار بوده است به گونه ای که با استفاده از این فن آوری چهره های سالخورده و دارای چین و چروک را به اشخاصی جوان و زیبا تبدیل می­ کنند.

نگاه دقیق به اندازه و پیکر مانکن ها می تواند شکل اندام هایی را که در هر دوره محبوبیت یا جاذبه بیشتری داشته اند به ما بشناساند. اکثر مانکن‌هایی که ما امروزه در مغازه‌های بریتانیا و اکثر کشورهای غربی می‌بینیم معمولا سایز ۳۴ و یا ۳۶ هستند. قد آنها معمولا حدود یک متر و هشتاد سانتیمتر و اندازه سینه، کمر و باسن آنها متناسب با الگویی که امروزه اندام بی نقص تلقی می شود، ساخته شده است.

تانیا رینولد مسئول طراحی یک کارخانه مانکن سازی می‌گوید: “در سال های اخیر پیکر مانکن های مردانه کمی لاغرتر از قبل طراحی می‌ شوند. در صورتی که در مورد مانکن‌های زن گرایش در سال های اخیر این بوده که اندام آنها کمی طبیعی تر، به عنوان مثال با باسن‌های بزرگتری به نسبت قبل طراحی و ساخته شود.”

این اولین بار نیست که مانکن‌هایی با اندام های درشت تر وارد ویترین مغازه‌‍‌ها می شوند. در قرن هجدهم میلادی طراحان و دوزندگان لباس های تجملی برای نشان دادن محصولات و طراحی‌های جدید خود از عروسک استفاده می‌کردند.
در ایران نیز به تبع سایر مناطق جهان مدل های پوشاک غربی و مانکن های ایده آل غرب گسترش یافت. به گونه ای که در ایران علاوه بر مقاصد اقتصادی و فرهنگی مقاصد سیاسی نیز در این پدیده مطرح است. به طوری که در این سال های اخیر موج مانکن های وقیح و بی‌حیا وارد مغازه‌ها شده است، تا هم افزایش در آمدی برای فروشگاه های کوچک و بزرگ لباس باشد و هم خواسته یا ناخواسته، عریانی و فرهنگ غربی را ترویج کند و متأسفانه تبعات این مسئله خیلی مورد توجه قرار نگرفته است.

مزون ها، فروشگاه­ ها و حتی شرکت­ های توزیع لباس های خارجی و داخلی ۱۰ سالی است که پا را فراتر گذاشته و خارج از چارچوب های قانونی اقدام به عرضه مد و لباس از طریق دخترهای خوش اندام و پسرهای شیک پوش با ظاهر آراسته می کنند. این مزون ها که اغلب در خانه‌های مسکونی یا تجاری متمرکز هستند بیشتر از طریق تبلیغات چهره به چهره شهروندان را تشویق به حضور در مزون می کنند. البته رونق بازار مزون ها و مانکن ها بی تاثیر از برنامه های ماهواره ای نبوده است.

از جمله دستاوردهای مدگرایی در ایران فعالیت مزون ها با جذب دخترها و پسرهای شیک پوش و خوش اندام است به طوریکه حتی در برخی موارد با اجاره، استخدام و برتن کردن لباس های مد روز آنها را راهی کوچه و خیابان می‌ کنند. برخی هم پا را فراتر گذاشته و برنامه های ویژه ای با عنوان شوی لباس دارند. البته در این میان شرکت های بزرگی هم ایجاد شده که مزون ها را در این زمینه پشتیبانی می‌ کنند. صاحب یکی از این شرکت ها در تهران در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید:
اگر مزون و یا فروشگاهی نیاز به مانکن داشته باشد ما این افراد را معرفی می‌کنیم. البته بستگی دارد برای چه کاری باشند. مثلا برخی برای شوی لباس و برخی هم برای عکس معرفی می شوند. مانکن ها از ۸۰ تا روزانه ۱ میلیون تومان قیمت دارند که باز هم بستگی به زیبایی، اندام و حتی خوش نام بودن (بازیگر و…) دارند.

سوال اصلی این است که ما از تربیت مدل ها و مانکن ها و گرایش دادن جوانان به سوی بدن نمایی و اندام گرایی به بهانه ترویج مد ایرانی به دنبال چه هستیم؟

منبع : با حجاب