انواع پارچه بر اساس مواد اولیه

پارچه ها را می توان از مواد گوناگون تهیه کرد. این مواد از ۴ منبع اصلی می آیند: حیوانات ( پشم و ابریشم) ، گیاهان ( پنبه ، کتان ، کنف )، مواد معدنی ( آزبست ، الیاف گلس ) و مصنوعی ( نایلون ، پلی استر و اکریلیک ).

در گذشته تمام پارچه ها از الیاف طبیعی ساخته می شدند مانند گیاهان و حیوانات و مواد معدنی.

انواع پارچه:

پارچه با منشا حیوانی

بیشتر منسوجات با منشا حیوانی از خز، پوست، مو و یا ابریشم ( در کرم های ابریشم ) تولید می شوند.

پشم به موی حیوانات خانگی مانند بز و یا گوسفند گفته می شود که از دیگر محصولات دامی متمایز است، پشم معمولا قطعه هایی از مو است که در هم تنیده شده اند و برای استفاده از آن باید واکس پشم و یا لانولین بکار برد که ضد آب و ضد گرد و خاک و کثیفیست. کاموای پشمی از الیاف پشم زده شده و غیر موازی بدست می آید در صورتی که پشم تابیده شده به کامواهای نازک تر از الیاف طویل تر و تابیده شده ی منظم اطلاق می شود.

پشم بیشتر برای لباس های گرم مورد استفاده قرار می گیرد . ترمه که از موی بزهای هندی ( کشمیری) بدست می آید و موی مرغوز که از بزهای مرغوز آفریقای شمالی بدست می آیند، به علت نازکی و نرمی خود بسیار معروف اند.

دیگر منسوجات حیوانی که از مو و یا خز بدست می آیند می توان به پشم آلپاکا ، پشم ویکونا ، پشم لما و شتر اشاره کرد که بیشتر برای تهیه ی کت ، ژاکت ، کت بارانی و پتو و دیگر پوشش های گرم استفاده می شوند.. مرغوز به الیاف بلند و ضخیم نرم نوعی خرگوش اشاره دارد. از گوشش داخلی یک نوع گاو هم پشمی بنام اوییویوت گرفته می شود.

وادمال نوعی لباس ضخیم تولید شده از پشم است که در اسکاندیناوی در سال های ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ قبل از میلاد تولید می شده است.
ابریشم نوعی الیاف است که از پیله ی نوعی کرم ابریشم چینی که به دور خود میتند تولید می شود، شهرت ابریشم به علت نرمی آن است. دو نوع ابریشم وجود دارد : ابریشم توت سفید که توسط موری بامبیکس تولید می شود و ابریشم وحشی مانند ابریشم توساح .

لارو کرم ابریشم از نوع اول اگر در محیطی با برگ های تازه ی توت سفید برای تغذیه پرورش یابد به آن ابریشم توت سفید می گویند ولی اگر به لارو های کرم ابریشم از برگ های بلوط تغذیه کنند، ابریشم نوع دوم بدست می آید. در حدود چهار پنجم تولید ابریشم جهان از همین ابریشم های پرورشی بدست می آید.

پارچه با منشا گیاهی

کاه ، علف و شاهدانه و سیسال تماما در تولید طناب مورد استفاده قرار می گیرند . در دوتای اولی کل گیاه برای این منظور مورد استفاده قرار می گیرد و در دوتای بعدی فیبرها و الیاف مورد نظر از گیاه جدا می شوند. لیف نارگیل ( الیاف نارگیل ) برای تولید ریسمان و حصیر ، پادری ، جارو ، فرش پوش کف و گونی مورد استفاده قرار می گیرد.

از بامبو و کاه برای درست کردن کلاه استفاده می کنند. کاه که از علف به دست می آید، نیز برای پر کردن داخل وسایل مانند چوب پنبه استفاده می شود.

الیاف از درختانی که مخصوص خمیر چوب کاغذ سازی هستند بدست می آیند ، پنبه ، برنج ، شاهدانه و گزنه برای تولید کاغذ بکار می روند.

پنبه ، کتان ، شاهدانه و کنف و حتی الیاف بامبو تماما در تولید لباس مورد استفاده قرار می گیرند . الیاف نارگیل ، رامی نیز برای تولید لباس استفاده می شوند. گزنه نیز برای ساخت الیافی مشابه با کتان مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از الیاف ساقه ی گیاه استبرق نیز در این زمینه مورد استفاده قرار می گیرد ولی از کتان الیاف آن ضعیف تر است.

نمک جوهر به منظور استحکام بخشیدن به الیاف خاصی چون ابریشم ، مخمل و تافته مورد استفاده قرار می گیرد.

جلبک دریایی در تولید الیاف ، الیاف قابل حل در آب که به عنوان الجینیت شناخته می شود نیز برای نگه داشتن الیاف مورد استفاده قرار می گیرد ، زمانیکه لباس کامل شد ، الجینت حل می شود و لباس معاوم می شود.

لیوسل الیاف ساخته ی دست بشری است که از مغز چوب به دست می آید. به عنوان هنترازی برای ابریشم استفاده می شود که معمولا با دیگر الیاف قاطی می شود مانند پنبه.

الیاف از ساقه ی گیاهان مانند شاهدانه ، کتان و گزنه به عنوان الیاف پوست درختان معروف اند.

پارچه با منشا معدنی

الیاف بازالت و آزبست برای ساخت وینیل و مواد جاذب ،پنل های گذرا، سقف های کاذب و ضد صدا ، پرده و پتوهای ضد آتش مورد استفاده قرار می گیرند.

الیاف گلاس برای ساختن سوئیت های فضایی ، صفحات آهنی و کاور حصیر ، ریسمان و کابل برق استفاده می شود. الیاف مقاوم سازی برای مواد کامپوزیت ، توری های برای محافظت در برابر حشرات ، مقاوم در برابر آتش و محافظتی ، ضد صدا ، ضد آب و آتش و عایق مورد استفاده قرار می گیرند.

الیاف متال، فویل و سیسم های فلزی را می توان برای عناوین مختلف مورد استفاده قرار می گیرند از جمله تولید لباس هایی از طلا و جوهر . لباس های سخت از به هم بافتن شبکه ها یی از سیم های فلزی تولید می شود. بیشتر شبیه به شبکه های توری پنجره می ماند، اما سنگین تر است و تور های بازتری دارد. در برخی اوقات به عنوان توری در بخش پایینی در برای جلوگیری از خراش توسط سگ نصب می شود. بیشتر برای توری مرغ و جوجه ها مانند حصار برای ماکیان و تله برای کنترل حیوانات مورد استفاده قرار می گیرد.

الیاف مصنوعی

انواع گوناگون الیاف معاصر:

• پنبه ی ریسنده شده
• مخمل
• کتان نقتشی شده
• چلوار
• نمد
• ساتن
• ابریشم
• پولکی
• پلی کتان
  الیاف پلی استر در تمام انواع لباس دوزی چه به تنهایی و چه همراه با دیگر الیافی مانند آرامید ( برای مثال تی وارون) در تولید باس های مقاوم در برابر آتش، بریدگی و نظامی استفاده شده اند.
  اکریلیک الیافیست مشابه با پشم از جمله ترمه و بیشتر به عنوان جایگزین برای پشم و ترمه مورد استفاده قرار می گیرد.
  نایلون مشابه با ابریشم است و در تولید شلنگ های خانگی استفاده می شود. الیاف کلفت تر نایلون در طناب ها و لباس کار مورد استفاده قرار می گیرند.
  اسپاندکس ( نام تجاری لیکرا) محصول polyurethane است که ممکن است به علت کشسانی سخت مورد استفاده قرار گیرد. این الیاف در سبنه بند و لباس شنا و لباس های ورزشی مورد استفاده قرار می گیرد.
  الیاف الیفین بیشتر در لنت ترمز، لباس های ورزشی و لباس های گرم مورد استفاده قرار می گیرد . الیفن هیدروفولیکی است که اجازه می دهد پارچه زودتر خشک شود. یک نمد تراورس شده از الیاف الفین تحت نام تجاری TYvek فروخته می شود.
  اینگئو الیاف پلی لاکتیک است که با الیافی ددیگر مانند پنبه آمیخته شده است و در تولید لباس مورد استفاده قرار می گیرد. از دیگر الیاف مصنوعی آب دوست تر است و مانع از تعریق زیاد می شود.
  لرکس فیبر متالیک است که در تزیین کردن لباس مورد استفاده قرار می گیرد.
  پروتئین شیر نیز در ساخت الیاف مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرد ، لباس هایی با الیاف پروتئین شیر و یا ساسئین در طول جنگ جهانی اول در آلمان و بعدها در ایتالیا و آمریکا طی دهه های ۱۹۳۰ توسعه پیدا کردند (۱۴ ). الیاف شیر زیاد بادوام نیستند و به راحتی چروک می شوند اما PH مشابه با بدن انسان دارند و حاوی خواص آنتی باکتری هستند. به عنوان الیاف مصنوعی تجدید پذیر فروخته می شود.
  الیاف کربن بیشتر در مواد ترکیبی به همراه رزین (صمغ) مانند پلاستیک تقویتی الیاف کربنی استفاده می شود. الیاف ها از الیاف پلی مری بواسطه ی کربناسیون تولید می شوند.

منبع: آفرنگ جامه